CNC Tezgahlar
CNC tezgahlar bilgisayar destekli üretim yapan tezgahlar olup genellikle kabin içinde işlem yapılmaktadır.CNC torna,CNC freze,CNC dik işlem bunlara örnektir.
CNC Torna Tezgahı
İş parçasını bağlayıp işleme yöntemini bilgisayara girdikten sonra çalışanın herhangi bir müdahalesinin gerektirmediği için güvenli tezgahlardır. Fakat tamamıyla tehlikesiz değillerdir. Bu tezgahlardaki en büyük tehlike işlem sırasında çalışanın kabin kapısını açmasıdır. Bu nedenle kabin kapısında işlem sırasında açılması durumunda tezgahın gücünü keserek işlemi durduran switch sistemi bulunmalıdır. İşlem başladıktan işlem bitene kadar kapının açılmasına izin vermeyen özel kilit sistemleri de kullanılabilir. Kısaca bu tür tezgahlarda kilitlemeli koruyucular kullanılmalıdır.
Ne var ki bu sistemler tasarım aşamasında düşünülerek tezgah ile birlikte üretilmekte ve kullanıcıya sunulmaktadır. Fakat kullanıcıların ayar yapma, parça sıfırlama gibi bahanelerle bu koruyucu sistemleri devre dışı bıraktığı görülmektedir.
Ayar yapma, parça sıfırlama gibi durumlarda kabin kapısını açmak gerekebilir. Bu işlemler sırasında tezgah hızı çok düşük olduğundan tehlike arz etmemektedir. Bu tür işlemler için koruyucu sistemleri tamamen devre dışı bırakmak çözüm değildir. Bu gibi durumlar için çözüm, ayar yaparken koruyucu sistemleri çalıştırmayacak ,parça işlenirken aktif hale getirecek iki aşamalı programlama yapılmasıdır.
Cnc Makinelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği
1.Hiçbir emniyet şalteri devreden çıkartılamaz
2.Çalışma sırasında koruyucular daima kapalı tutulur.
3.Sarkan elbise, yüzük, küpe, kolye ile makina başında çalışılmaz.
4.Çalışma ortamında kesme sıvısı, yağ sıçramalarına karşı tedbirli olunmalıdır.
5.Durdurma ve acil stop butonları operatörün ulaşabileceği yakın yerlerde olmalıdır.
6.Bakım sırasında tezgah durdurulur ve uyarı levhası asılır
CNC Makineleri ile Çalışırken Alınacak Önlemler
• Bağlama sırasındaki hava basıncı uygun olmalıdır
• Civatalı bağlantılarda sıkma torklarına dikkat edilmelidir.
• Tehlikeli gaz-toz-sızıntı oluşturabilecek materyallere dikkat edilmelidir.
• Koruyucu gözlük ve darbeye dayanıklı iş ayakkabısı ile çalışılmalı, iş eldivenleri standartlara uygun giyilmelidir.
• Basınçlı hava çapakları uzaklaştırmak ya da vücut temizlemek için kullanılmaz.
• Operasyon bölgesi uygun şekilde aydınlatılmalıdır.
• Takım ve el aletleri tezgah etrafında olmamalıdır.
• Tüm temizlik ve bakımlar elektrik bağlantı kesildikten sonra yapılmalıdır.
• Takım değiştirme sırasında ve makina alanı dışında taşan uygun koruma önlemleri alınmalıdır.
CNC Makine Güvenliği
• Taret ve operasyon alanına bilinçli veya bilinçsiz müdahale mümkün olmamalı
• Çapak giderme tehlike yaratmamalı
• Talaş konveyöründe koruyucu önlem alınmalı
• Uygun taşıma ve yükleme ekipmanları kullanılmalı
• Uygunsuz kesme kuvveti, uygunsuz devir sayısı, uygunsuz sıkma, parça kırılması, enerji kesintisi için önlemler alınmalı
• Fikstür ve kalıp arızasına dikkat edilmeli
• Parça değişiminde gerekli hallerde kaldırma-taşıma ekipmanları kullanılmalı
• Parçaların sıkılması sırasında herhangi bir vücut parçasının kıstırma riski olmamalı
• Spindel, eksen, taret, talaş konveyörü gibi sistemler ancak bilinçli bir komut veya butona basmak suretiyle hareket edebilmeli
• Takım değiştirme sistemi, takım magazini veya taret yanlış komut ile hareket etmemeli
• Ölçüm ve kontroller tüm sistemler durduktan sonra yapılmalı
• Kapıların sökülmesi durumunda ancak belirli hareketler belli talimatlar doğrultusunda yapılabilmeli
• Bakım sırasında hareketli elemanlara erişim engellenmeli
• Programlama sırasında çalışan kişiyi tehlikeye sokabilecek hiçbir hareket olmamalı
• Bağlama araçları (ayna,pens,mengene gibi) kesme kuvvetlerini karşılayacak emniyette pratik ve basit olmalı, parça deforme olmamalı, sıkıştırma gibi tehlike yaratmamalı
• Makinalarda aktif yangın önleme tedbirleri alınmalı (yangın algılama-alarm düzeneği, duman-basınç tahliyesi gibi)
• Tezgah başında asla sigara içilmemeli
Yazar Hakkında
