Güvenlik Raporu (Seveso)

Tehlikeli maddeler bulunduran kuruluşlarda büyük endüstriyel kazaların önlenmesi ve muhtemel kazaların insanlara ve çevreye olan zararlarının en aza indirilmesi amacıyla, yüksek seviyede, etkili ve sürekli korumayı sağlamak için alınması gerekli önlemler, büyük kaza önleme politika belgesi ve güvenlik raporu ile ilgili usul ve esaslar 30.12.2013 tarihli ve 28867 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayınlanan Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelikte belirtilmiştir. Bu Yönetmelik alt ve üst seviyeli kuruluşlara uygulanacaktır. Yönetmelik; Türk Silahlı Kuvvetlerindeki kıta, karargâh ve kurumlara, iyonlaştırıcı radyasyon faaliyetlerine, tehlikeli maddelerin bu yönetmelikle kapsanan kuruluşların sınırlarının dışında karayolu, demiryolu, kıta içi suyolu, deniz veya hava yoluyla taşınmasına, tehlikeli maddelerin kuruluş sınırları dışında bir boru hattıyla taşınmasına, madenlerde, taş ocaklarında ve sondaj kuyusu vasıtasıyla minerallerin ve hidrokarbon bazlı doğal maddelerin aranması ve çıkarılması faaliyetlerine, denizde, minerallerin ve hidrokarbon bazlı doğal maddelerin aranması, çıkarılması ve işlenmesi ile ilgili faaliyetlere, düzenli atık depolama sahalarına uygulanmayacaktır. Ancak bu Yönetmelik; tehlikeli maddelerin pompalama istasyonlarındaki depolama faaliyetlerine, tehlikeli maddelerin kullanıldığı, minerallerin ve hidrokarbon bazlı doğal maddelerin işlenmesi ile ilgili faaliyetlere ve bu işlemlere ilişkin depolama faaliyetlerine uygulanacaktır.

Yönetmelik ekinde verilen tehlikeli madde listelerinde, Sütun 2’deki eşik değerlere eşit veya üzerinde, ancak Sütun 3’teki değerlerin altındaki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran kuruluşlar Alt Seviyeli Kuruluş, Sütun 3’teki eşik değerlere eşit veya üzerindeki miktarlarda tehlikeli madde bulunduran kuruluşlar ise Üst Seviyeli Kuruluş olarak adlandırılmaktadır.

Herhangi bir kuruluşun işletilmesi esnasında, kontrolsüz gelişmelerden kaynaklanan ve kuruluş içinde veya dışında çevre ve/veya insan sağlığı için anında veya daha sonra ciddi tehlikeye yol açabilen bir veya birden fazla tehlikeli maddenin sebep olduğu büyük bir yayılım, yangın veya patlama olayı Büyük Endüstriyel Kaza olarak tanımlanmıştır. Yönetmelikte geçen kantitatif risk değerlendirmesi; Sayısal tabanlı bilimsel metotlarla yapılan risk değerlendirme metodolojisini, mümkün olan en yüksek önlem seviyesi; kantitatif risk değerlendirmesi sonucuna göre senaryo edilen büyük kaza riskinin indirilmesi gereken frekans seviyesini ifade eder.

Yönetmelikte belirtilen tehlikeli maddeleri bulunduran veya bulunduracak kuruluşun işletmecisi; Faaliyet halindeki kuruluş için bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren, kuruluş faaliyete geçmeden önce, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının internet sayfasındaki özel program paketini kullanarak bildirimde bulunması zorunludur.

Yönetmelik kapsamındaki alt ve üst seviyeli kuruluşlarda büyük endüstriyel kaza tehlikelerinin belirlenmesi ve bu tehlikelerden kaynaklanacak risklerin değerlendirilmesi amacıyla kantitatif metotlarla risk değerlendirmesi yapılması gerekmektedir. Kantitatif risk değerlendirmesinde, büyük kazaya yol açabilecek tehlikeler ve Tehlikeli kimyasalların sınıflandırılması, bu kimyasalların miktarları ve karşılıklı etkileşimleri, Kimyasal maruziyetin insan ve/veya çevre açısından değerlendirilmesi, Patlayıcı ortamlar ve bu ortamların kalıcılığı, patlayıcı ortam sınıflandırması ve bu alanlarda kullanılacak ekipmanların uygunluğu, Proses içerisindeki tehlikeli ekipmanların belirlenmesi ve gruplandırılması, proses tehlikeleri ile proses ekipmanlarının ve/veya enstrümanlarının karşılıklı etkileşimleri, Proses enstrümanlarının ve acil durum kapatma sistemlerinin güvenilirlik değerlendirmesi ve sertifikasyonu, bakım ve onarım işlerinde güvenilirlik verisi, güvenilirlik merkezli gerçekleştirilecek bakım ve risk temelli kontrol yöntemleri, büyük kaza senaryolarının kök neden ve sonuç analizi, geçmişte yaşanan kazalar ve bu kazaların nicel tekrarlanma olasılıkları, insan hataları ve güvenilirlik analizi, dikkate alınacaktır. Yapılacak risk değerlendirmesinde, 29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Risk Değerlendirmesi Yönetmeliğinin, bu Yönetmeliğe aykırı olmayan hükümleri uygulanacaktır. İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesinde kullandığı güvenilirlik verisi ile büyük kaza senaryolarında kullandığı olasılık verilerini, bakım kayıtları, kaza analizleri veya enstrümantasyon güvenlik sertifikasyonu gibi hangi veri bankalarından aldığı konusunda ayrıntılı bilgi verecektir. İşletmeci, kantitatif risk değerlendirmesine göre belirlediği tehlikeli ekipmanlar için senaryo edilen her bir büyük kazanın her türlü sonucunun meydana gelme frekansını 1×10-4/yıl seviyesine veya bu seviyeden daha küçük bir seviyeye indirmek zorundadır. Üst seviyeli kuruluşun işletmecisi, hazırlanan risk değerlendirme belgelerini güvenlik raporuyla birlikte dijital ortamda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderecektir.

Alt seviyeli kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Yönetmelikte Ek-3’te belirtilen bilgileri içerecek şekilde Bakanlıkça çıkarılacak tebliğdeki formatı ve formattaki bilgileri dikkate alarak kazaların önlenmesi ile ilgili politikasını belirten Büyük Kaza Önleme Politika Belgesini hazırlayacak veya hazırlatacaktır. İşletmeci bu belgeyi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bildirim sistemine yükleyecek, aslını ise kuruluşta muhafaza edecektir. Büyük kaza önleme politika belgesi; Faaliyet halindeki kuruluşlar için bu maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben 6 ay içerisinde, kuruluş aşamasındaki durumlarda faaliyete geçmeden önce hazırlanması gerekmektedir.

Üst seviyeli bir kuruluşun işletmecisi, asgari olarak Yönetmelikte Ek-2’de belirtilen bilgileri içermek kaydıyla Bakanlıkça çıkarılacak tebliğdeki format ıve formattaki bilgileri dikkate alarak bir Güvenlik Raporu hazırlayacaklar veya hazırlatacaklardır. Güvenlik raporu; kuruluşun, kuruluşun çevresinin, kuruluşta yürütülen faaliyetlerin ve proseslerin tanıtımının yapıldığı, Yönetmelikte Ek-3’te belirtilen ilkeleri içerecek şekilde kuruluşta uygulanan güvenlik yönetim sistemi ile ilgili bilgilerin ve işletmecinin taahhütlerinin bulunduğu bir belgedir. İşletmeci güvenlik raporunu; Faaliyet halindeki kuruluşlar için bu maddenin yürürlüğe girmesini müteakiben 6 ay içerisinde, kurulmakta olan işletmelerde faaliyete geçmeden önce işverenler güvenlik raporunu hazırlayacaklar ve yeterlilik için incelenmek üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına göndereceklerdir. Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca uygun/olumlu görüş verilmeyen güvenlik raporları hakkında yeterlilik verilmeyecektir. Güvenlik raporunun içerik ve yeterlilik açısından incelenmesi; sadece, güvenlik raporunun Bakanlıkça çıkarılacak tebliğdeki formata uygun olup olmadığı ve söz konusu tebliğe göre kuruluş hakkında güvenlik raporunda istenen asgari bilginin bulunup bulunmadığının tespiti hakkında yapılan incelemedir. Güvenlik raporunun ait olduğu kuruluşun, insan ve çevre açısından sağlığının ve güvenliğinin yeterliliği hakkında yapılan bir inceleme değildir. Kuruluşta denetim yapılmaksızın gerçekleştirilecektir. Yeni kurulacak kuruluşun işletmecisi, kuruluşa ait güvenlik raporunda belirtilen bilginin içerik ve yeterlilik açısından incelenmesi işlemi sonuçlanıncaya kadar kuruluşu işletmeye açamaz. Güvenlik raporunda belirtilen bilginin kuruluştaki durumu yansıtması esastır ve bu bilginin doğruluğundan işletmeci sorumludur. Güvenlik raporunun içerik ve yeterliliğinin incelenmesi, işletmeci tarafından sağlanan bilginin doğru olduğu varsayılarak yapılacaktır. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yapılan inceleme sonucunda yeterli bulunan güvenlik raporu; Kuruluşta büyük endüstriyel kazaya neden olabilecek; kazaya ramak kalma, kullanılan prosesin, mevcut tehlikeli maddelerin niteliğinin, miktarının veya depolama şeklinin değiştirilmesi halinde, Yönetmelikte Ek-3’te belirtilen güvenlik yönetim sisteminde bir değişiklik yapılması durumlarında işletmeci tarafından tehlikeler değerlendirilerek gecikmeksizin, kuruluşta yapılan güvenlik yönetim sisteminin denetimi esnasında, kuruluşa ait güvenlik raporunun veya güvenlik raporunun güncellenmesine ilişkin ek bilginin kuruluştaki durumu yansıtmadığının tespit edilmesi halinde, işletmeci tarafından gözden geçirilecek ve güncellenecektir.

Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik kapsamına giren kuruluşların denetimleri, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve/veya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından programlı ve program dışı denetimler yapılmak suretiyle gerçekleştirilecektir. Denetimlerde, işletmeci tarafından büyük kazaları önlemek ve bu kazaların insan ve çevreye olan zararlarını sınırlandırmak için güvenlik yönetim sisteminde proses güvenliğine ilişkin teknik ve organizasyonel önlemlerin alınıp alınmadığı ve bu Yönetmelik kapsamındaki diğer yükümlülüklerin işletmeci tarafından yerine getirilip getirilmediği denetlenecek, güvenlik yönetim sisteminin denetimi esnasında güvenlik raporu, dâhili acil durum planı ve büyük kaza önleme politika belgesi de dikkate alınacaktır. Denetimde her bir kuruluşta, Yönetmelikte Ek-3’te belirtilen güvenlik yönetim sisteminin unsurlarının tamamı kademeli olarak denetlenecektir. Güvenlik yönetim sistemi unsurlarının tamamının denetimi 6 yıl içerisinde tamamlanması öngörülmüştür. Saha denetimlerinde; çalışanlar için hayati tehlike oluşturan bir hususun tespit edilmesi durumunda, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından kuruluşta iş tamamen veya kısmen durdurulacaktır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Büyük Endüstriyel Kazaların Önlenmesi Ve Etkilerinin Azaltılması Hakkında Yönetmelik hükümlerine aykırılığın tespit edilmesi halinde, söz konusu aykırılığın giderilmesi için bir defaya mahsus olmak üzere ve bir yılı aşmamak kaydı ile süre verilebilecek. Faaliyet; süre verilmemesi halinde derhal, süre verilmesi durumunda bu süre sonunda aykırılık düzeltilmez ise kısmen veya tamamen, süreli veya süresiz olarak durdurulacaktır. Çevre ve insan sağlığı yönünden tehlike oluşturan faaliyetler ise süre verilmeksizin durdurulacaktır. Üst seviyeli bir kuruluşun güvenlik raporunun olmaması, incelenmek üzere gönderilmemesi veya yetersiz bulunması durumlarında kuruluşun tamamında iş Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından durdurulacaktır.